• Εισαγωγή • Συντελεστές • Περιαστικοί Μύθοι • 'Aρθρα • Συχνές Ερωτήσεις • Επικοινωνία
 
« « Επιστροφή στο Αλφαβητικό ευρετήριο

 

Η Πραγματιστική πλάνη

Το Πραγματιστικό σφάλμα (πραγματιστική πλάνη) διαπράτεται συνήθως από αυτούς που υποστηρίζουν ότι κάτι είναι αληθές επειδή δουλεύει.Για παράδειγμα, η αστρολογία δουλεύει, η αριθμολογία δουλεύει, το θεραπευτικό άγγιμα δουεύει.Το τι ακριβώς σημαίνει εδώ το "δουλεύει" δεν είναι ξεκάθαρο.Το λιγότερο να σημαίνει ότι κάποιος αποκομίζει ένα θετικό όφελος πιστεύοντας ότι είναι αληθές, παρά το γεγονός ότι η χρησιμότητα κάποιας πίστης είναι ανεξάρτητη από το αν αυτή είναι αληθής ή ψευδής.Σε τέτοιο επίπεδο το "δουλέυει" φαίνεται να σημαίνει "Είμαι ευχαριστημένος με αυτό", το οποίο με τη σειρά του σημαίνει "Νιώθω καλύτερα" ή "Εξηγεί κάποια πράγματα για μένα".Απ'την άλλη, το "δουλεύει" το πολύ να σημαίνει "έχει ευεργετικά αποτελέσματα" ακόμα και αν τα στοιχεία που αποδεικνύουν μια αιτώδη συσχέτιση είναι πολύ ασθενή.

Η πραγματιστική πλάνη είναι συνήθης στους ισχυρισμούς εναλλακτικών θεραπειών και συχνά βασίζεται πάνω στην post hoc συλλογιστική.Για παράδειγμα, κάποιος έχει ένα πρόβλημα με την μέση, φοράει την νέα μαγνητική η ταχυονική ζώνη, ανακουφίζεται μετά και διακυρήσει ότι η μαγική ζώνη έδιωξε τον πόνο.Πως το ξέρει κανείς αυτό;Επειδή απλά δουλεύει!

Υπάρχει μια συχνή απάντηση στον σκεπτικιστή που σημειώνει ότι η ευχαρίστηση του πελάτη είναι άσχετη με το αν κάποια συσκευή, φάρμακο ή θεραπεία πραγματικά είναι ο αιτιακός παράγοντας του αποτελέσματος.Ποιός νοιάζεται για το γιατί δουλεύει εφ'όσον δουλεύει;Μπορούμε να διαφωνήσουμε για την θεωρία του γιατί δουλεύει αλλά δεν μπορούμε να διαφωνήσουμε για την ικανοποίηση του πελάτη.Νιώθουν καλύτερα αφού χρησιμοποιήσουν το προϊόν.Μόνο αυτό μετράει.

Δεν μετράει μόνο αυτό.Οι συστάσεις (γνώμες) δεν μπορούν να αντικαταστήσουν τις επιστημονικές μελέτες, οι οποίες γίνονται για να σιγουρευτούμε ότι δεν εξαπατάμε τον εαυτό μας για το τι φαίνεται να είναι αληθινό.Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γίνονται ελεγχόμενες μελέτες για τα υποτιθέμενα αναλγητικά, για να αποφύγουμε την αυταπάτη λόγω του φαινομένου placebo, της post hoc συλλογιστικής ή της πλάνης της παλινδρόμησης . Ίσως να μην θέλουμε να διερευνήσουμε σε βάθος το αίσθημα της ανακούφισης που αισθάνεται κάποιος, πρέπει όμως να διερευνήσουμε την αιτία αυτής της ανακούφισης.

Είναι εύκολο να καταλάβουμε το γιατί κάποιοι άνθρωποι με καρκίνο τελευταίου σταδίου που αναζητούν εναλλακτικές θεραπείες και βλέπουν ότι ο καρκίνος υποχωρεί αμέσως μετά, θα απέδιδαν "θαυματουργή" ικανότητα ίασης στην εναλλακτική θεραπεία.Όμως, αν η εναλλακτική θεραπεία δεν ήταν η αιτία για την υποχώρηση, τότε αυτοί που αναζητούν τέτοιες θεραπείες γεμίζουν με ψεύτικες ελπίδες.Φυσικά, οι ασθενείς που δοκιμάζουν αυτές τις θεραπείες και πεθαίνουν, δεν μπορούν να καταμαρτυρήσουν την ιστορία τους. Οι αγαπημένοι τους άνθρωποι μπορούν ακόμα να πουν ότι ο μόνος λόγος που δεν πέτυχε η θεραπεία, είναι γιατί ο ασθενής άργησε να την αρχίσει.Ο μόνος τρόπος για να σιγουρευτούμε για την αποτελεσματικότητα της θεραπείας, είναι η εφαρμογή της κάτω από ελεγχόμενες συνθήκες.Οι ανεκδοτικές διηγήσεις για το πόσο καλά δουλεύει μια θεραπεία, μπορεί να είναι ειλικρινείς αλλά και επικίνδυνα παραπλανητικές.

 

 
Copyright © skepdic.gr
Κεντρική σελίδα Κεντρική σελίδα